Huisartsenposten luiden de noodklok over de enorme stroom aan niet-spoedeisende telefoontjes die zij krijgen. In combinatie met een fors personeelstekort betekent het dat de wachttijd voor patiënten die in de avond of het weekeinde bellen, kan oplopen tot een uur. Als op korte termijn niets verandert, dreigen huisartsenposten in de Rotterdamse regio gesloten te moeten worden.

,,Bijna de helft van de mensen zou niet hoeven bellen. Zo’n 44 procent van de telefoontjes wordt gevormd door wat wij ‘laag-urgente klachten’ noemen’’, constateert Dyonne Broers. ,,Wij zijn er voor de spoedgevallen buiten werktijd. Maar we zien dat veel mensen een heel andere definitie van spoed hebben, dan waarvoor wij zijn bedoeld.’’

Broers is de bestuurder van Huisartsenposten (HAP) Rijnmond en verantwoordelijk voor vier huisartsenposten in Rotterdam en omstreken die elk bij een ziekenhuis zijn gevestigd. Een jaar geleden probeerden ze nog door middel van een ludieke actie aandacht te vragen voor het ‘misbruik’ van de spoedhulp die wordt geboden als de werkdag erop zit. Acteur John Buisman vroeg zich toen in een video af of de pleuris was uitgebroken.

Nood is zo hoog

Nu is de nood zo hoog dat een crisisteam is samengesteld om te voorkomen dat een (in bijvoorbeeld Spijkenisse bij het Medisch Centrum of in Capelle aan den IJssel bij het IJsselland Ziekenhuis) van de vier HAP’s  tijdelijk zijn deuren moet sluiten. In dat geval zou het personeel worden toegevoegd aan de andere HAP’s, bij het Maasstad Ziekenhuis en Franciscus Gasthuis & Vlietland.

Om dat te voorkomen, doet Huisartsenposten Rijnmond – met ruim 260.000 consulten per jaar een van de grootste van ons land – nog eenmaal een oproep vooral níet te bellen als klachten kunnen wachten tot de volgende werkdag de eigen huisarts weer beschikbaar is.

Toename van 400 bellers

Want het oneigenlijke gebruik blijft een hardnekkig probleem. Ter illustratie: vóór de coronapandemie, in 2019, werden de vier huisartsenposten gemiddeld bijna 5800 keer per week gebeld. Dit jaar zijn dat er ruim 6200, een toename van meer dan vierhonderd bellers per week.

De eerste gedachte is dat 70-plussers daarvoor verantwoordelijk zijn. Daar is geen sprake van, stelt Yolanda Jansen, huisarts in Feijenoord en betrokken bij de HAP in het Maasstad. ,,Ouderen zijn niet het grootste probleem. Het zit bij de groep 15- tot 40-jarigen, gezonde jonge mensen die zo veeleisend zijn dat ze denken dat de zorg voor hen 24 uur per dag klaarstaat.’’

Als Feyenoord speelt, belt niemand

Broers en Jansen benadrukken dat daar een fiks deel van het probleem zit: mag in een 24-uurs economie van alles doordraaien, dat geldt niet voor de zorg. Jansen: ,,Deze groep meent dat ze recht heeft op zorg. Dan zeggen ze dat ze niet overdag kunnen bellen, omdat ze dan moeten werken.’’ Broers: ,,Ik was vorige week op een HAP, waar ik iemand om een herhaalrecept hoorde vragen…’’

Zo hebben ze tal van voorbeelden van medische wissewasjes, waarvoor ze worden ingeschakeld. Treffend is een uitspraak van hun collega en data-projectleider Frederieke Huegen: ,,Als Feyenoord ’s avonds speelt of de Formule 1 is er zoals afgelopen zondag, dan belt er niemand.’’

Onwerkbare situaties

Maar in het weekeinde staat iemand die belt soms een uur in de wacht. In combinatie met het feit dat door gebrek aan personeel een derde van de diensten niet vervuld kan worden, wat weer voor toenemende werkdruk zorgt, en dat huisartsen overvol zitten, dreigt de huidige gang van zaken tot onwerkbare situaties te leiden.

,,Aan het personeelstekort kunnen we niet snel iets doen, aan al die onnodige telefoontjes wel. Natuurlijk zijn we voor echte spoedgevallen altijd bereikbaar.” De meest effectieve oplossing, zeggen ze, is dat patiënten eerst thuisarts.nl raadplegen.

Bron: AD.nl Cock Rijneveen 01-11-22, 18:58 Laatste update: 01-11-22, 19:44